Sinds de uitbraak van COVID-19 kampen aanzienlijk meer jongeren met betalingsproblemen. Dat blijkt uit de database van GGN, het grootste gerechtsdeurwaarderskantoor van Nederland. GGN analyseerde meer dan 500.000 dossiers van jongeren over een periode van 5 jaar. Daaruit blijkt dat de groep jongeren met problematische schulden – schulden die zo hoog zijn dat hulp noodzakelijk is – sinds COVID-19 aanzienlijk gegroeid is. In 2020 was al een flinke groei zichtbaar, maar het jaar ná de uitbraak van de pandemie zette deze stijging nog verder door.
Niet iedereen met schulden is een wanbetaler
Uit ervaring weet GGN dat niet iedereen met schulden een notoire wanbetaler is. Een deel van de mensen met schulden heeft zelfs (ruim) voldoende middelen om aan hun betalingsverplichtingen te voldoen. Schulden ontstaan uit nonchalance of doordat rekeningen in de drukte van alledag worden vergeten. Of incidenteel, door een onvoorziene (grote) uitgave. Valt er een incassobrief op de mat? Dan is deze opsporing en aansporing vanuit de deurwaarder – en de daaropvolgende schrikreactie bij de ontvanger – in veel gevallen voldoende om alsnog tot betaling over te gaan.
Echter bestaat er ook een aanzienlijke groep mensen met structurele betalingsproblemen. Dat kan zijn door een laag inkomen, doordat in- en uitgaven niet in balans zijn of door een onvoorziene (grote) uitgave. Voor deze groep is het regelmatig noodzakelijk om te kiezen welke rekeningen wel en niet worden betaald. Zo ontstaan betalingsachterstanden op bijvoorbeeld de zorgpremie, huur of telefoonrekening. Omdat het een groep betreft die wel wíl betalen maar hiervoor onvoldoende middelen heeft, is er hulp nodig. Dat kan zijn in de vorm van een betalingsregeling, werkbemiddeling of vanuit een coach, buddy of schuldenapp.
Meer jongeren met betalingsproblemen sinds COVID-19
GGN analyseerde interne cijfers over de periode van 2017 tot en met 2021. Het betrof meer dan een half miljoen dossiers van mensen met een leeftijd tussen de 18 en 30 jaar. De belangrijkste conclusie is dat de groep jongeren met problematische schulden sinds de uitbraak van COVID-19 aanzienlijk groter is geworden. Weliswaar groeide deze groep sinds 2017 sowieso elk jaar licht, maar de stijgingen in 2020 en 2021 waren opvallend hoog. Vooral onder de groep jongeren van 18 tot 20 jaar, maar ook zeker in de groep van 21 tot 25 jaar. Zij werden dan ook hard getroffen door de pandemie en de daaropvolgende maatregelen. Niet alleen door (bijvoorbeeld) de sluiting van het fysieke onderwijs, maar ook omdat veel sectoren waarin jongeren traditioneel een (bij-)baan hebben hun deuren moesten sluiten.
Een andere bevinding is dat de meest welvarende groep schuldenaars sinds de coronacrisis kleiner is geworden. In de drie jaar vóór de uitbraak van COVID-19 betrof de klantendatabase van GGN jaarlijks meer mensen die voldoende middelen hadden om hun rekeningen te betalen, maar toch schulden opliepen. COVID-19 zorgde echter voor een trendbreuk. In de twee jaar na de uitbraak bleef deze groep namelijk kleiner dan vóór de pandemie. Sinds de pandemie ontstaan schulden onder jongeren dus vaker omdat iemand niet kán betalen en minder vaak uit nonchalance. Ook het gemiddelde vorderingsbedrag is sinds Corona gestegen.
Sociaal incasseren
Bovenstaande conclusies vallen extra op, omdat GGN uit ervaring weet dat jongeren normaliter juist tot de groep behoren die relatief snel betalingsproblemen weet op te lossen. Aangezien het in toenemende mate een doelgroep betreft die onvoldoende middelen heeft om hun rekeningen te betalen, is sociaal incasseren nog belangrijker geworden. De aanpak van sociale incasso betekent een persoonlijke aanpak, die ervoor moet zorgen dat mensen geholpen worden om te kunnen betalen. Deurwaarderskantoren staan als enige partij tussen de schuldeiser, schuldhulpverlening en schuldenaar in. Van oudsher waren de verdienmodellen van deurwaarders gericht op escalatie, door het opleggen van gerechtelijke maatregelen. Daarmee werden schulden echter steeds hoger, wat op lange termijn tot onhoudbare situaties kon leiden. Tegenwoordig beschikken deurwaarders over diverse hulpmiddelen om schuldenaars te helpen met het beheersen van hun schuldenproblematiek. Sociaal incasseren betekent persoonlijke aandacht en een plan van aanpak op maat. En waar nodig doorverwijzen naar maatschappelijke partners die kunnen helpen om inzicht te geven in schulden, of een nieuwe baan kunnen bemiddelen. Deurwaarderskantoren die deze weg inslaan, kunnen jongeren op weg helpen naar een duurzame oplossing voor hun schuldenproblematiek.
